BAHA Forum
W dniach 11 i 12 maja 2012 r., odbyło się w Warszawie V spotkanie naukowo-szkoleniowe: BAHA Forum, poświęcone leczeniu niedosłuchu za pomocą implantów zakotwiczonych w kości. Implant zakotwiczony w kości (BAHA – Bone Anchored Hearing Aid), dostarcza dźwięk z otoczenia drogą kostną, bezpośrednio do ślimaka, z ominięciem układu przewodzącego ucha zewnętrznego i środkowego. Warto dodać, że implant umożliwia wzmocnienie dźwięku stosownie do progu słyszenia ślimaka, a więc może skutecznie zaopatrywać niedosłuch mieszany.
Zgodnie z konsensusem Polskiego Towarzystwa Otolaryngologów Chirurgów Głowy i Szyi z 2011 roku, wyróżniamy trzy wskazania do wszczepienia implantu BAHA:
- Niedosłuch przewodzeniowy w wadach rozwojowych ucha zewnętrznego i środkowego
- Niedosłuch przewodzeniowy i mieszany w przewlekłym zapaleniu ucha środkowego
- Jednostronna głuchota
Ad.1) Wady wrodzone ucha zewnętrznego i środkowego, wystepują zarówno jako izolowane zaburzenia, jak i bywają elementami zespołu wad wrodzonych. Niedosłuch przewodzeniowy wynika z atrezji lub istotnego zwężenia przewodu słuchowego zewnętrznego (PSZ) i/lub ze zniekształcenia lub braku struktur łańcucha kosteczek słuchowych. Zaburzenia budowy układu przewodzącego, uniemożliwiają przejście i wzmacnianie podłużnej fali akustycznej z gazowego ośrodka, jakim jest powietrze, do płynnego środowiska ślimaka, zwykle prawidłowo wykształconego i potencjalnie zdolnego do odbierania dźwięków. W wielu przypadkach zmieniona anatomia uniemożliwia lub ogranicza skuteczność chirurgicznej rekonstrukcji PSZ oraz łańcucha kosteczek słuchowych. W takich sytuacjach implanty BAHA, uniemożliwiają ominięcie przeszkody w obrębie ucha zewnętrznego i/lub środkowego i kierują dźwięk drogą kości czaszki bezpośrednio do ślimaka. Ma to znaczenie szczególnie u dzieci, u których prawidłowe słyszenie warunkuje rozwój komunikacji społecznej.
Ad.2) W przewlekłym zapaleniu ucha środkowego, zwłaszcza obustronnym, niedosłuch przewodzeniowy, a nierzadko – mieszany, stanowi najtrudniejszy aspekt leczenia operacyjnego. Implant BAHA całkowicie zaopatruje niedosłuch w przydkach nieefektywnej ossikuloplastyki (rekonstrukcja łańcucha kosteczek słuchowych) oraz współwystępowania komponenty odbiorczej. Odrębną grupę stanowią osoby z zapaleniem przewodów słuchowych zewnętrznych, u których tradycyjne aparaty słuchowe nie mogą zostać zastosowane z powodu ich drażniącego wpływu na skórę PSZ. Rzadszym wskazaniem jest otoskleroza, wktórej chirurgia nie doprowadza do redukcji rezerwy ślinowej
Ad.3) Jednostronna głuchota odbiorcza wiąże się ze zjawiskiem “cienia głowy”, wynikającym ze słyszenia tylko z jednej strony. Osoby zjednostronną głuchotą cierpią z powodu słabej komunikacji z otoczeniem, będącej skutkiem pogorszenia rozumienia mowy, zwłaszcza whałasie oraz trudności w lokalizacji dźwięku. Implant BAHA wszczepia się po stronie głuchego ucha, aby dostarczał dźwięki z tej strony otoczenia do słyszącego ślimaka. Do drugiej grupy należą osoby po usunięciu guza kąta mostowo-móżdżkowego drogą przezbłędnikową. Przy kwalifikacji pacjentów z jednostronną głuchotą, poziom słyszenia w zdrowym uchu powinien wynosić co najmniej 20 dB dla częstotliwości: 0,5, 1,2 i 3 kHz.
Implant BAHA można zakotwiczyć u dzieci powyżej 3 roku życia oraz u osób dorosłych, u których progi słyszenia dla częstotliwości 0,5, 1,2 i 3 kHz, wynoszą co najmniej:
- 45 dB dla krzywej kostnej
- 65 dB dla krzywej powietrznej
oraz:
- rezerwa ślimakowa wynosi co najmniej 30 dB
- dyskryminacja mowy w audiometrii słownej wynosi co najmniej 60%
W procesie kwalifikacji do wszczepienia implantu BAHA, pacjent może wypróbować implant w ?Poradni Audiologicznej, zakładając urządzenie na opasce, zapewniającej ścisłe przyleganie do głowy.
Zabieg zakotwiczenia implantu nie jest skomplikowany, a czas jego trwania wynosi około godziny i polega na wkręceniu tytanowej śruby w łuskę kości skroniowej do tyłu i góry, od małżowiny usznej. Aby zapobiec rozpraszaniu się dźwięku przez włosy, wokół implantu, skóra powinna zostać pozbawiona włosów. Problem ten rozwiązuje się pozbawiając cebulek włosowych, poprzez wytworzenie płata pośredniej grubości, ponadto usuwana jest tkanka podskórna między skórą a okostną tak, aby implant pozostawał w niewielkim zagłębieniu. Aktualnie wprowadzane są implanty niewymagające redukcji tkanek miękkich ani wytwarzania płata skórnego. Zabieg może być przeprowadzony zarówno w znieczuleniu ogólnym, jak i miejscowym. W okresie pooperacyjnym niezwykle istotna jest odpowiednia pielęgnacja okolicy operowanej, a w szczególności wytworzonego płata skórnego tak, aby nie dopuścić do jego martwicy ani zakażenia. Prawidłowe wygojenie się płata wymaga częstych opatrunków i stosowania miejscowo maści łagodzących lub antybiotykowo-sterydowych.
Po kilku tygodniach po operacji, audiolog zakłada na śrubę procesor zauszny i ustawia go stosownie do stopnia niedosłuchu, następnie pacjent odbywa okresowe kontrole ustawienia parametrów procesora, w celu zapewnienia optymalnego rozumienia mowy.
Aktualnie zwraca się uwagę na wyjątkowe korzyści płynące z obustronnego wszczepienia implantu BAHA, co pozwala na poprawę słyszenia kierunkowego oraz rozumienia mowy w szumie. Obustronnie zakotwiczone implanty BAHA istotnie poprawiają jakość życia pacjentów, wydatnie usprawniając komunikację społeczną, szczególnie u dzieci z obustronną atrezją przewodów słuchowych zewnetrznych.
Podczas Konferencji przedstawiono wyniki wieloośrodkowego badania klinicznego, dotyczącego skuteczności leczenia za pomocą implantów BAHA w Polsce. Omówiono także aspekty chirurgiczne procedury i problemy opieki pooperacyjnej. Położono również nacisk na wybitne podniesienie jakości życia pacjentów, wynikające z implantacji obustronnej. Pan prof. dr hab. med. Kazimierz Niemczyk, jako Przewodniczący Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Otolaryngologów Chirurgów Głowy i Szyi, przedstawił aktualne wskazania do wszczepienia implantów BAHA, a dr Juliusz Piotrowski, jako uczestnik panelu dyskusyjnego, przedstawił standardy postępowania kwalifikacyjnego oraz pooperacyjnego w Klinice Otolaryngologii WUM.
Pacjenci zainteresowani zakotwiczeniem implantu BAHA, powinni zgłosić się do Poradni Audiologicznej (Tutaj) do Pani dr med. Magdaleny Lachowskiej lub do Pana dr Juliusza Piotrowskiego.
lek. Emilia Karchier
